به گزارش پایگاه خبری مشق صلح، محراب رجبی پژوهشگر و رییس بنیاد البرز شناسی در کانال تلگرامی خود در مطلبی با عنوان «خروج از انزوا، پیگیری های بعد از برجام» هشدار داده ایران در حال نزدیک شدن به نوعی خفگی ژئوپلتیک است.
با انجام مانور مشترک نظامی بین کشورهای ترکیه، پاکستان و آذربایجان و همزمان، سلطه طالبان بر افغانستان و همچنین مسائلی دیگر، از قبیل برخی تحرکات در عراق و دیگر کشورهای همسایه، افزایش نقش کنشگران غیر دولتی و البته پیشرفت حیرت انگیزه فن آوریهای مرتبط به اطلاع رسانی و فضای مجازی، به گونه ای احساس می شود، کشور در حال نزدیک شدن به نوعی «خفگی ژئوپلتیک» می باشد.
برخی تحرکات منطقه ای و جهانی، از جمله خروج آمریکا و خصوصا حضور اسرائیل غاصب، از و در منطقه را می بایست جدی گرفت و در ارتباط با لزوم تجدید نظر احتمالی در اصول سیاست خارجی در شرایط متغیر، خصوصا تلاش برای تنش زدایی و تقویت روابط دوستانه و برادرانه با همسایگان و ایجاد همزیستی با آنان، تعریف جدید از تهدید و ضرورت تجدید سازمان و همزمان تعریف رهیافتهای متناسب با تهدید در دیپلماسی نوین، چاره اندیشی کرده، برنامه های راهبردی مناسب طرح و به تدریج و به اقتضای شرایط جدید، اعمال کرد.
یکی از طرحهای مناسب و ضروری برای اعلان و ارائه به جهان، البته بعد از به سرانجام رسیدن برجام -که متاسفانه این روزها روند مذاکرات وین با تاخیری که می تواند دارای اثرات تخریبی تورمی بیشتر باشد مواجه شده- پیگیری مساله سهم و آنگاه عضویت ایران در؛
«سیستم پیمان جنوبگان» می باشد.
به لحاظ حقوقی، مناطق واقع در دو قطب جنوب و شمال، دارای نظام حقوقی ویژه ای بوده، در خصوص جنوبگان تحت شرایطی، تعداد قابل اعتنایی از کشورهای جهان از جمله ایران و آنگاه به نوعی تمامی کشورهای جهان، مالک آن می باشند.
چارچوب چگونگی مالکیت (در وهله اول، علمی تحقیق و پژوهشی)توسط سازمان ملل؛ کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها ۱۹۸۲؛
United Nations Convention on the Law of the seas
که از آن با عنوان حقوق اساسی دریاها یاد می شود، تعیین و تدوین شده است.
بر اساس مفاد این کنوانسیون ایران به دلیل ارتباط مستقیم و بی واسطه از طریق سواحل مکران، دریای عمان، اقیانوس هند، دارای سهمی بیش از ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع در قطب جنوب بوده و حق حاکمیت بر این منطقه را دارد.
با این توضیح که ایران این کنوانسیون را امضاء کرده اما به دلیل ایراد و استفساری که از پاره ای مواد، از جمله ماده ۳۵ آن در ارتباط با عبور بی ضرر خصوصا در تنگه هرمز دارد، آن را به تصویب نهایی نرسانده است.
ضمن اینکه تعدادی از حقوقدانان معتقدند به دلیل رشد سریع فن آوری و امکان بهره برداری از بستر و زیر بستر فلات قاره و قطبین، که قبلا امکان پذیر نبود، پاره ای از مواد این کنوانسیون می بایست مورد باز نگری قرار گیرد.
در محدوده جنوبگان کشورهای متعددی، باز بر اساس قانون مندرج در «کنوانسیون حقوق دریایی» و دارا بودن شرایطی همچون؛ اتصال خط مستقیم به مبداء به طور بی واسطه و بدون حضور کشور حائل، از سواحل خود با جنوبگان، در آن حضور داشته و این کشورها دارای -گاه چندین- ایستگاههای تحقیقاتی و مراکز پژوهشی می باشند.
قاعده مالکیت بر شمالگان، متفاوت از جنوبگان بوده، در شمالگان، ادامه و امتداد رشته کوههای موجود در کشورهای حاشیه قطب شمال تا اعماق آبهای اقیانوس منجمد شمالی، ملاک اصلی مالکیت می باشد.
حضور در قطب جنوب علاوه بر ارزش و اعتبار علمی و سیاسی، موجب افزایش قدرت ملی و بین المللی شده، تقویت ارتباطات جهانی، تعامل و همگرایی و تنش زدایی با جهان و خروج از انزوای سیاسی را نیز موجب خواهد شد.
